اثرات پیشگیری کننده سورامین بر تاثیرات زهر مار جعفری ایران در سیستم گردش خون جنین در حال رشد جوجه

مارگزیدگی از فوریتهای پزشکی است که در صورت عدم درمان صحیح و به موقع منجر به آسیب های جدی و حتی مرگ افراد می شود. زهرهای هموتوکسین همچون سایر زهرها، غنی از پروتئین ها و پپتیدهایی هستند که سیستم هموستاتیک را تحت تأثیر قرار می دهند (1, 2) به طوری که ابتدا فعالیتهای انعقادی زهر که پروسه ای موقتی است بروز کرده، سپس با تخریب دیواره عروق منجر به خونریزی های شدید در افراد مارگزیده می شود (3, 4). مار جعفری یکی از خطرناکترین مارهای کشنده در جهان می باشد. زهر این مار نیز یک هموتوکسین محسوب می شود و با کاهش فاکتورهای انعقادیv ، viii، ii، xiii و فعال کردن مستقیم پروترومبین، سیستم انعقاد خون را تحت تأثیر قرارداده و منجر به تغییرات شدید هموستاتیک از جمله خونریزی در محل گزش و برخی از ارگان های داخلی می شود (5). اگرچه هنوز آمار دقیقی از میزان مرگ و میر ناشی از مسمو میت با آن در ایران وجود ندارد ولی این مار سالانه سبب مرگ افراد زیادی در ایران بخصوص در مناطق روستایی و کشاورزی می شود. درگزارشی 103 مورد مارگزیدگی با جعفری در جنوب ایران ثبت گردیده است (6). روش رایج درمان گزش با مار جعفری، همچون دیگر مارگزیدگی ها، پادزهرتراپی مناسب در حداقل زمان بعد از گزش است زیرا با تأخیر در آن اثرات درمانی پادزهر کاهش می یابد. از طرفی تحقیقات اخیر نشان داده است سورا مین که از مشتقات شش سولفوره نفتیل ارویا بوده و به عنوان یک داروی ضد تریپانوزوم به کار می رود (7, 8, 9)، می تواند از اثرات توکسیک زهر برخی از مارها از جمله زهرهای نوروتوکسیک ، مایوتوکسیک و کاردیوتوکسیک جلوگیری کند (10, 11). همچنین سورا مین می تواند مانع اختلالات هموستاتیک ناشی از زهر برخی مارها از جمله، مار بوتروپس ژاراراکا شود. به علاوه مطالعات نشان داده است سورا مین از اثرات مهاری بعضی از نوروتوکسین های حاوی آنزیم فسفولیپاز a2 مثل بتا- بونگاروتوکسین ، کوروتوکسین ، تای پوکسین و آمودی توکسین در شرایط بالینی و آزمایشگاهی جلوگیری می کند (12, 13, 14) و به میزان معنا داری زمان بروز فلجی ناشی از نوروتوکسین ها را به تأخیر می اندازد (15, 16). مطالعات انجام شده در مورد تقابل سورا مین با اثرات زهرها، بیشتر روی نوروتوکسین ها صورت گرفته است. هدف از مطالعه ما این است که برای اولین بار، اثرات احتمالی پیشگیری کننده سورا مین را بر ضایعات خونریزی دهنده زهر مار جعفری که یک هموتوکسین محسوب می شود، با استفاده از مدل تخم مرغ جنین دار مورد بررسی قرار دهیم. استفاده از تخم مرغ جنین دار به عنوان روشی مناسب برای جایگزینی بررسی های مرسوم in vivo بر روی حیوانات آزمایشگاهی از جمله جوندگان برای ارزیابی زهرهای خونریزی دهنده و آزمایش پادزهر های مختلف بر روی آن ها، امروزه مورد توجه قرار گرفته است (17). با توجه به وجود عروق خونی فراوان در این مدل آزمایشگاهی، مطالعه زهر های موثر بر گردش خون با این روش، بسیار مناسب است. ارزیابی این سیستم متفاوت بوده و می تواند به صورت یک مشاهده ساده کیفی مثل ارزیابی شدت خونریزی و لیز شدن عروق، یا شامل ارزیابی پیچیده عروقی با استفاده از بررسی تصاویر کامپیوتری و تجزیه و تحلیل داده ها و تصویربرداری با اشعه مادون قرمز باشد (18، 19). از آنجایی که تکامل سیستم عصبی جنین و حساسیت به درد آن در روز های آخر دوره انکوباسیون کامل می شود، مطالعه فعالیت خونریزی دهنده زهرها و کارایی پادزهرهای مختلف برخلاف جوندگان هیچ گونه دردی را برای جنین جوجه به همراه ندارد. همچنین عدم وجود رشته های عصبی در غشای کوریوآلانتوئیک ، آن را به مدلی فاقد حس تبدیل کرده است (17، 20). مشکل دیگر در رابطه با استفاده از جوندگان در تحقیقات علمی، ضرورت استفاده از تعداد زیادی از آن-هاست تا از جنبه آماری قابل قبول باشد. پر هزینه و وقت گیر بودن این روش ها، مزیت استفاده از تخم مرغ جنین دار را بیشتر به اثبات می رساند (17).